Seal - Uszczelnienia wałków obrotowych

Wstęp

Pierścienie uszczelniające wałki obrotowe to jedne z najbardziej rozpowszechnionych uszczelnień.

Posiadają:

zewnętrzną walcową powierzchnię z blachy stalowej bądź elastomeru, która uszczelnia pierścień oraz umożliwia jego właściwą zabudowę,
wargę uszczelniającą z elastomeru /ruchowe i spoczynkowe uszczelnienie wału/. Dodatkowa warga pyłochronna umożliwia ochronę przed pyłem, kurzem oraz innymi zanieczyszczeniami stałymi.

Pierścienie uszczelniające wałki obrotowe z uwagi na bardzo szerokie zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu wymagały daleko idącej standaryzacji i normowania w zakresie wymiarów, materiału, typów. Niniejsze opracowanie dostarcza przede wszystkim informacji w tym ujęciu, co umożliwi użytkownikowi poruszanie się w gąszczu materiałów i katalogów poszczególnych producentów.

Terminologia, opis konstrukcji

Elementy standaryzacji - normy

PN - 72/M-86964 - pierścienie gumowe uszczelniające wałki z metalową wkładką usztywniającą - wymiary
PN - 72/M-86965 - pierścienie uszczelniające wałki w obudowie metalowej - wymiary
PN - 88/M-73067 - pierścienie uszczelniające wały obrotowe wg ISO - wymiary nominalne i tolerancje
PN - 81/M-86960 - pierścienie gumowe do uszczelniania wałków obrotowych - wspólne wymagania i badania
ISO 6194/1-1982 - pierścienie do promieniowego uszczelniania wałów obrotowych - wymiary nominalne i tolerancje
ISO 6194/2-1991 - pierścienie do promieniowego uszczelniania wałów obrotowych - słownik
ISO 6194/3-1988 - pierścienie do promieniowego uszczelniania wałów obrotowych - przechowywanie i montaż
ISO 6194/4-1988 - pierścienie do promieniowego uszczelniania wałów obrotowych - procedury sprawdzające
ISO 6194/5-1990 - pierścienie do promieniowego uszczelniania wałów obrotowych - identyfikacja wad
DIN 3760 - pierścienie do promieniowego uszczelniania wałów obrotowych
DIN 3761 - pierścienie do promieniowego uszczelniania wałów w samochodach, części 1 do 15 - norma obejmuje wszystkie aspekty ze słownikiem, wymaganiami w zakresie materiału i metod badawczych.

Odmiany konstrukcyjne

konstrukcja	odmiana konstrukcji	oznaczenie wg ISO 6194/1	oznaczenie wg DIN 3760	oznaczenie wg ERIKS
Typ gumowy z metalowym wkładką usztywniającą
	bez wargi pyłochronnej	typ 1	A	R
	z wargą pyłochronną	typ 4	AS	Rst
	bez sprężyny	-	-	RZV
Typ: w obudowie metalowej
	bez wargi pyłochronnej	typ 2	B	M
	wzmocnione bez wargi pyłochronnej	typ 3	C	GV
	z wargą pyłochronną	typ 5	BS	Mst
	wzmocnione z wargą pyłochronną	typ 6	CS	GVst
	bez sprężyny	-	-	MZV

Materiały

symbol	typ podstawowy	zakres temp. pracy	środowisko pracy
NBR	nitrylowy	-40°C +100°C	odporny na: oleje silnikowe, przekładniowe i opałowe, płyny hydrauliczne, smary, emulsje, olejowo-wodne i wodę, nieodporny na: syntetyczne ciecze trudnopalne i płyny hamulcowe.
ACM	akrylowy	-20°C +130°C	odporny na: oleje silnikowe i przekładniowe, płyny hydrauliczne, nieodporny na: wodę, emulsje olejowo-wodne, syntetyczne ciecze trudnopalne i płyny hamulcowe.
MQ MVQ	silikonowy	-50°C +150°C	odporny na: oleje silnikowe i przekładniowe, płyny hydrauliczne, emulsje olejowo-wodne.
FPM FKM	fluorowy	-30°C +180°C	odporny na: oleje silnikowe i przekładniowe, płyny hydrauliczne, oleje opałowe, emulsje olejowo-wodne, syntetyczne ciecze trudnopalne.

Oznaczenia

d - wymiar nominalny wałka [mm]
D - wymiar nominalny gniazda [mm]
b /H/ - szerokość /wysokość/ pierścienia [mm]

Pełne oznaczenie pierścienia:

d x D x b - typ konstrukcyjny - klasa / symbol materiału

Przykład: pierścień z wargą pyłochronną w obudowie metalowej z materiału FPM d=17mm D=33mm b=8mm

17 x 33 x 8 Mst FPM

Tolerancje

Diagnostyka

objawy	przyczyna	zapobieganie
1. Przeciek	nacięcia, karby lub rozdarcia wargi rysy lub karby na powierzchni wału	sprawdzić jakość pierścieni - pkt.2 zapewnić odpowiednią obróbkę wału zabezpieczyć powierzchnię wału po obróbce przed uszkodzeniem
	spiralne ślady obróbki na pow. wału	szlifować wał wgłębnie
	błędy położenia wału względem obudowy	wykonać dokładnie zabudowę pierścienie umieścić bliżej łożysk
	mały zacisk wargi na wale	sprawdzić wymiary wału
	nadmiar smaru używanego przy montażu	zmniejszyć ilość smaru na wale lub pierścieniu przed montażem
	uszkodzona sprężyna	patrz pkt.7
	uszkodzony korpus uszczelnienia	patrz pkt.6
	podwinięcia wargi	patrz pkt.8
	korozja wału spowodowana przez kontakt wargi z pow. wału	zmienić materiał pierścienia uszczelniającego lub wału
2. Bruzdy, zarysowania lub wytarcia wargi	zbytnia chropowatość pow. wału	usunąć zadziory z roboczej pow. wału
	kliny, wpusty lub ostre krawędzie	stosować odpowiednie narzędzia montażowe zabezpieczające pierścienie przed uszkodzeniem
	nieostrożna obsługa	podczas transportu i przechowywania pierścienie winny być opakowane
3. Nadmierne zużycie lub stwardnienie wargi	ciśnienie	odpowietrzyć komorę uszczelniającą
	brak smaru	doprowadzić smar do pierścienia
	niewłaściwie dobrany materiał do danego czynnika	zmienić materiał pierścienia
4. Zużycie wału	opiłki i inne zanieczyszczenia	oczyścić elementy przed montażem. Stosować smarowanie przed montażem. Przy zapylonej atmosferze stosować wargę pyłochronną. Zapewnić odpowiednią twardość pow. wału
5. Rysy na zewnętrznej średnicy uszczelnienia	zbyt chropowata powierzchnia otworu obudowy	wykonać otwór w obudowie o odpowiedniej chropowatości
	ostra krawędź otworu obudowy	wykonać fazkę w otworze. Stępić ostre krawędzie
	zmniejszona średnica otworu	sprawdzić wymiary
6. Uszkodzony korpus uszczelnienia	nieprawidłowy montaż	stosować prawidłowe metody montażu
6. Uszkodzony korpus uszczelnienia	nieostrożna obsługa	podczas transportu i przechowywania pierścienie winny być opakowane
7. Uszkodzona sprężyna	nieprawidłowy montaż	stosować prawidłowe metody montażu. Unikać zbędnego rozciągania sprężyny przy montażu
7. Uszkodzona sprężyna	nieostrożna obsługa	zabezpieczyć pierścienie podczas transportu i przechowywania
8. Podwinięta warga	zbyt chropowata pow. fazki wału	zapewnić odpowiednią obróbkę fazki, przejście fazki na średnicę wału winno być płynne
	zbyt duży kąt pochylenia fazki wału	maksymalny kąt fazki względem osi wału musi być równy 30°
	nieostrożna obsługa	stosować odpowiednie narzędzia montażowe

Dane zawarte w niniejszym opracowaniu mają charakter informacyjny. Nie mogą być podstawą do kierowania roszczeń cywilnoprawnych. Szczegółowe zapytania prosimy kierować do Producenta-Dostawcy. Producent zastrzega sobie prawo do dokonywania zmian, stosownie do nowych rozwiązań technicznych oraz postępu w zakresie technologii i materiałów.